Bekende Christelijke kop Otto de Bruijne heeft samen met twee journalisten onderzoek gedaan naar kerkverlating onder evangelischen - waarom gaan mensen weg uit een evangelische gemeente?

Uit ’Ooit evangelisch’ blijkt dat vooral de zeer betrokken en actieve gemeenteleden vertrekken. Ze zijn meestal hoogopgeleid en veertigplus. Een tweede vertrekpiek is rond het 23ste jaar, wat aantoont dat ontkerkelijking toch ook toeslaat onder evangelische jongeren. Uit het rapport: „Zij hebben het evangelische jongerenwerk meegemaakt, de beste muziek gehoord, alles meegekregen over ’de waarheid’, maar zijn toch afgehaakt.”

Het Trouw-artikel staat hier, het FD schrijft er ook over.
Morgen staat er in het ND, op pagina 11, een verslag van de conferentie die vandaag plaatsvond naar aanleiding van dit boek.

Ben benieuwd wat jullie van de conclusies van het onderzoek vinden.

Nog meer gespreksstof: hier schrijft een (anoniem) oud-NSGlid haar frustraties van zich af naar aanleiding van het Trouw-artikel. Van de NSG weet ik vrij weinig, dus het heeft niet veel zin om het daar over te gaan hebben, maar ik heb de indruk dat we wel veel op onze br's en zr's van de Navigators lijken; spelen de negatieve patronen die deze studente beschrijft bij ons ook een rol? En zo ja, hoe kunnen we dat aanpakken?

De meesten haken af door verschillen in geloofsvisie. Ze noemen gebrek aan theologische diepgang, ’overaccentuering van de menselijke keuze voor God’ en ’onbeperkt vertrouwen in de zogenaamde woorden van God’. Er was volgens hen ook geen ruimte voor vragen, twijfel, nuchterheid en toetsing. Kortom: ’geen vrijheid om jezelf te zijn of te denken hoe je dacht’. Ook hoge en verplichtende maatstaven speelden een rol bij vertrek, een constante druk om mee te doen met activiteiten en ervaringen.

Bovenstaande merk ik zelf ook, vooral het dikgedrukte.

Het kiezen voor God wordt in sommige evangelische kerken zo gebracht alsof het hetzelfde is als kiezen tussen een Snikker of een Mars, ff maken....

Voor de rest een interessant onderzoek. Ik vraag me af hoe groot de groep werkelijk is.

Zijn er binnen Ichthus mensen die in een evangelische of charismatische gemeente zijn opgegroeid maar bewust gekozen hebben hier niet meer heen te gaan?

Ik vind het wel lastig het verhaal van dat meisje in perspectief te plaatsen, wat niet wegneemt dat als iemand zulke dingen zegt het wel een signaal is dat er iets mis is. Je hoort alleen wel maar een kant van het verhaal.

Op een niet nader te noemen plek heb ik ook wel ervaring met emotionele manipulatie, zowel vanaf de kansel als in cursussen. Gelikte band, opzwepende preekstijl... Volgens mij zijn vuur en passie iets anders dan ordinaire emotie.

Ik vind het wel lastig het verhaal van dat meisje in perspectief te plaatsen, wat niet wegneemt dat als iemand zulke dingen zegt het wel een signaal is dat er iets mis is. Je hoort alleen wel maar een kant van het verhaal.

Op een niet nader te noemen plek heb ik ook wel ervaring met emotionele manipulatie, zowel vanaf de kansel als in cursussen. Gelikte band, opzwepende preekstijl... Volgens mij zijn vuur en passie iets anders dan ordinaire emotie.

Klopt, Tjoardster, het is één kant van het verhaal, en als je ergens op een vervelende manier weggaat vergeet je vaak wat wél goed was en worden de negatieve dingen groter. Maar zo'n verhaal laat wel zien dat clubs als de onze echt niet gevrijwaard zijn van de gevaren die in het artikel van meneer de Bruijne. Dat we student zijn en geloof volop in ontwikkeling is, is een voordeel, maar heeft ook gevaren: als je geloof nu een dreun krijgt draag je dat de rest van je leven met je mee. Check deze quote als reactie op A.B.:

Het verhaal van A.B. is me uit het hart gegrepen. In mijn studententijd zat ik bij een evangelische vereniging. Aanvankelijk was het best aardig. Maar het bleken bij een aantal mensen machtspelletjes te zijn, neerkijken op mensen, vooral op studenten die geestelijk rond hun 20e in de knoop zaten met zichzelf. En dan mocht de gozer met de grootste mond en de mooiste meid naar de Bijbelschool. Erg Amerikaans, echt materialistisch en veel uiterlijke schijn. Juist voor voorgangers zou je hopen en bidden dat je warme en hartelijke mensen zou hebben.

Zijn er binnen Ichthus mensen die in een evangelische of charismatische gemeente zijn opgegroeid maar bewust gekozen hebben hier niet meer heen te gaan?

Jep, mijn persoon, maar daarover moet je, als je er meer over wilt weten, me maar mailen of irl aanspreken. Dingen hierover op een forum zetten lijkt mij niet verstandig.

Ten aanzien van de conclusies van het onderzoek; niet erg verassend, wel goed dat het eens opgeschreven is en er nu een discussie over komt. Verder ook heel herkenbaar, evenals de reacties op het artikel via de link (van AB). Ze legt denk ik de vinger op een zere plek; macht is een eng goed waar zeer omzichtig en voorzichtig mee omgesprongen moet worden.

@roberto; ik neem aan dat jij de Robert bent die het rapport wil, ik graag ook dus als je er aan komt dan hoor ik dat graag!

Wat betreft die negatieve punten die binnen Ichthus zouden zijn. Ja, die zijn er, maar deels denk ik simpelweg omdat de mens altijd zondig zal blijven en er daardoor in elke christelijke groep ook bepaalde aspecten van die zonde boven zullen komen drijven. Zelfkritiek is daarom altijd van essentieel belang binnen welke christelijke groep dan ook (en ook voor elk individu). Verder zijn er bij mij gevallen bekend waarin er denk ik door de personen met Macht (lees SR) op de juiste manier gehandeld is om dergelijke negatieve dingen tegen te gaan.
Uiteindelijk is daar de huidige SR ook goed op ingericht; denk aan een WR die biddend om het bestuur en Ichthus heen staat, de selectiecriteria voor de SR, etc. Daarnaast zijn denk ik de coaches en de kringleiders van essentieel belang voor Ichthianen die zoals AB binnen Ichthus staan. 'Goed bestuur/bijbels leiding geven' is voor mij zeker een 'overdenk'onderwerp dat op de agenda mag voor de ft'ers...

Uiteindelijk hoop ik dat Ichthianen hierin in elk geval oog voor elkaar hebben en mijn ervaring is dat dit ook zeker gebeurt. Verder wil ik bij Roberto aansluiten dat ook Ichthus niet gevrijwaard is en dat er dingen kunnen gebeuren die negatief uitwerken op mensen. Dat wetende ben jij degene die er goed mee om dient te gaan en wanneer je de fout in bent gegaan dat te erkennen.

Wat betreft de verdere christelijke wereld; het zal altijd blijven en het zal ook altijd misgaan. Dat in je achterhoofd houdend mag je er ook vanuit gaan dat je nooit de perfecte kerk zult vinden en je zondigheid (en de effecten daarvan) deels voor lief zult moeten nemen (of vermijden als je het persoonlijk nog niet aan denkt te kunnen).

Ik ben eigenlijk niet echt onder de indruk van dit 'onderzoek'. Het is niet zo moeilijk om 103 mensen te vinden die afgeknapt zijn op een evangelische kerk.
Een ieder die dacht dat de evangelische kerk perfect was, was hopeloos naief.

*vraagt zich af wanneer christenen wat zinnigs gaan doen in plaats van polariserende artikelen schrijven*

Ik ben eigenlijk niet echt onder de indruk van dit 'onderzoek'. Het is niet zo moeilijk om 103 mensen te vinden die afgeknapt zijn op een evangelische kerk.
Een ieder die dacht dat de evangelische kerk perfect was, was hopeloos naief.

*vraagt zich af wanneer christenen wat zinnigs gaan doen in plaats van polariserende artikelen schrijven*

Vreemde reactie. Misschien eerst lezen waar het onderzoek over gaat en wat de doelen zijn.

Heb het artikel gelezen, en heb ook helemaal geen bezwaar tegen het onderzoek. Maar ben van mening dat het allemaal niet zo zinvol is. Problemen analyseren is nuttig, maar ik houd meer van problemen oplossen.

Net als al die onderzoeken die uitwijzen dat het toch wel heeel ernstig gesteld is in Afrika. Er gaan daar wel zoveel mensen per jaar dood.
Prima, weten we dat ook weer, maar het geld dat je in dat onderzoek heb gestopt had ook gebruikt kunnen worden om een paar mensen te redden.
Maar goed, ieder z'n hobby. Het zegt mij gewoon niet zoveel.

Ik snap je punt, Willem, en ik zou het met je eens zijn als er meer van dit soort onderzoeken werden uitgevoerd, maar het probleem in evangelische kringen is nou juist dat er weinig zelfkritiek is en vooral de positieve kanten van een gemeente worden benadrukt, wat zo'n onderzoek als dit redelijk uniek maakt. Zolang er niet is uitgezocht wat er precies misgaat in een evangelische gemeente (en er zullen altijd dingen mislopen en mensen vertrekken, daar heeft M een goed punt) kunnen de betrokkenen binnen de gemeenten altijd zeggen dat er geen probleem is, maar met 103 verhalen én een aantal belangrijke knelpunten die steeds terugkomen in die verhalen kun je niet langer je kop in het zand steken. Dát maakt dit onderzoek nuttig. Natuurlijk is het waardeloos als niemand er vervolgens mee aan de slag wil gaan, maar dat is de verantwoordelijkheid van de gemeenten zelf.

Op Joel Nieuws stond trouwens een samenvatting in 10 punten:

1. Het zijn niet de mensen in de marge van de gemeente, maar de actieve, betrokken gemeenteleden die afhaken.
2. De meesten zijn hoger opgeleid en denken actief na over het geloof.
3. Kerkverlating komt bij een groot aantal evangelische gemeenten voor.
4. De belangrijkste reden voor vertrek: de geslotenheid van de evangelische gemeente (overtuigd van de eigen ware visie, groepsdwang, een ‘als het je niet bevalt, dan ga je maar weg’-houding, oppervlakkigheid, doofpotcultuur).
5. De meeste kerkverlating vindt plaats rond het 23e en 40e levensjaar, als mensen in een nieuwe levensfase komen.
6. Manipulatie door leiders is een doorslaggevende reden voor vertrek.
7. Een andere reden is de kloof tussen wat een gemeente verkondigt en de realiteit.
8. De overgang van ‘evangelisch’ naar ‘ooit evangelisch’ was voor alle betrokkenen ingrijpend, de deur werd vaak hard achter hen dichtgeslagen.
9. Vrijwel iedereen is blij uit de evangeliegemeente weg te zijn (gevoel van opluchting).
10. Een deel bezoekt na het vertrek geen kerk of gemeente meer; een deel keert terug naar de gevestigde kerken, die meer rust en stabiliteit bieden.

Heb het artikel gelezen, en heb ook helemaal geen bezwaar tegen het onderzoek. Maar ben van mening dat het allemaal niet zo zinvol is. Problemen analyseren is nuttig, maar ik houd meer van problemen oplossen.

Net als al die onderzoeken die uitwijzen dat het toch wel heeel ernstig gesteld is in Afrika. Er gaan daar wel zoveel mensen per jaar dood.
Prima, weten we dat ook weer, maar het geld dat je in dat onderzoek heb gestopt had ook gebruikt kunnen worden om een paar mensen te redden.
Maar goed, ieder z'n hobby. Het zegt mij gewoon niet zoveel.

Nou, die vergelijking gaat mank omdat er ongetwijfeld over Afrika vele studies zijn gedaan, maar dit de eerste studie die de redenen waarom mensen een evangelische gemeente verlaten in kaart brengt. Je kan nooit direct beginnen met probleem oplossen als je niet duidelijk in kaart hebt wat het probleem is. Tevens wordt ook in het onderzoek qua begrenzing aangegeven dat er wat haken en ogen zitten aan de steekproef omvang. Bij dit soort onderzoeken werk je nooit me een perfcte (aselecte) steekproef kader en zit je dus altijd met resultaten die niet ten volle generalizeerbaar zijn. Desalnietemin denk ik dat dit heel waardevolle resultaten zijn om nu probleem oplossend aan de gang te gaan. Immers, verbeterpunten haal je nooit uit de tevreden mensen maar juist uit de ontevreden mensen. Als je verschillende sites bekijkt waar dit onderzoek wordt gepresenteerd zie je dat velen de verhalen wel herkenen.

@ Chris
Daar heb je op zich wel gelijk in, de redenen vinden is inderdaad maar. Maar dan moet het onderzoek eigenlijk wel statistisch verantwoorder uitgevoerd worden. En als je het zo gebruikt vind ik het prima.

Maar waar ik vooral tegen ageer zijn de reacties die ik hier er daar hoor in de trend van 'hé, die evangelische gemeenten zijn toch niet zo perfect', of nog erger 'kijk maar, gereformeerde gemeenten zijn beter, daar komen ze toch weer terug'.
Daarom noemde ik deze onderzoeken net ook polariserend. Ze worden altijd door biede kanten misbruikt voor hun eigen agenda.
Maar dat was natuurlijk niet de bedoeling van de onderzoekers.

@ Roberto
Je hebt helemaal gelijk met je stelling dat evangelischen vaak veel te weinig zelfkritiek hebben. Jammer! Ik denk echter dat dit onderzoek daar weinig aan verandert, vooral omdat het zo'n kleinschalig onderzoek is.
Verder moet natuurlijk niet vergeten worden dat veel van de argumenten die genoemd worden heel persoonlijk zijn en daarom lang niet voor alle mensen opgaan. Ik denk zelfs dat dit voor verreweg het grootste deel van de argumenten geldt.

@ Chris
Daar heb je op ... de argumenten geldt.

a) er bestaat ook kwalitatief onderzoek, 103 cases zijn dan gruwelijk veel. Voor de conclusies betekend dit dat het geen kleinschalig onderzoek is.
b) Het bereik van de conclusies is groot; landelijke kwaliteitskranten en het landelijke nieuws.
c) je cynisme ligt er mij iets te dik op; je kunt niet bewijzen dat dit weinig veranderd aan de huidige situatie. Daarnaast is dit niet het enige geluid dat iets doet, het feit dat wij het hier bespreken is een tweede druppel op de gloeiende plaat van bewustwording. Uiteindelijk maken veel druppels een verandering.
d) de argumenten gelden misschien niet voor veel mensen maar de oplossing; bijbels zoeken naar een zo goed en gezond mogelijk ingerichte groepsstructuur bied soelaas voor veel meer problemen dan alleen die hier genoemd zijn. Daarnaast is dat ook nog eens onze opdracht als christenen.

Als laatste je noemt eerder de onderzoeken; evaluatie (zowel ex post als ex ante) zijn van groot belang voor het slagen van vernieuwingen en het goed sturen van huidige ontwikkelingen. Hiervoor is nu eenmaal regelmatig onderzoek voor nodig. Daarbij komt ook nog eens dat ook onderzoek een bijbelse opdracht is (onderzoekt alles en behoudt het goede).
Ow ik deel trouwens je cynisme in die zin dat het nooit overal goed zal gaan en het goede nooit overal behouden kan en zal worden, enige nuancering van je gedachten (en opmerkingen hier) mag echter wel...

Op goedgelovig.nl staat een zeer lezenswaardig verhaal van Danny Butler waar al veel reactie op gekomen is. Voor de GG-haters: deze keer geen relisoap, geTRIN of GerGem-bashen, maar een persoonlijk relaas.

eindelijk weer een goed artikel op GG

Maar laten we eens oplossingsgericht denken (hmmm.. klinkt wel een beetje Rick Warren achtig. *evangelisch*). Wat zou de evangelische wereld/kerken moeten veranderen om dit probleem op te lossen (er even vanuit gaande dat er echt een probleem is, en dat dit geen regelmatig voorkomende incidenten zijn)?